19.03.2008 11:38
Интернет-пользователи Республики Марий Эл написали в середине августа открытое письмо руководителю компании «Майкрософт» Биллу Гейтсу. Поводом для этого обращения стало отсутствие в лицензионном пакете Windows части марийских букв. История получила широкую огласку по всей России.
- Андрей, Билл Гейтслан серышым возаш шонымаш кузе шочын?
- Ик кечын Йошкар-Олаште Интернет-кафешке йоча-влаклан возымо сценарийым печатлен лукташ мийышым. Лукташыже луктым, но тушто марий буква-влак лийын огытыл. Олмешыже тўрлє знак гына лектын. Икшыве-шамычлан тыгайым лудаш кузе пуэт? Тунам marisong.ru сайт гыч марий шрифтым шынден, угыч лукнем ыле. Но тушто тидым ышташ огеш лий манын ойлышт.
Шкенан Марий Элыште марий шрифтна дене пайдаланен, марий йылмына дене компьютер дене ни возен, тудын полшымыж дене икте-весе дене мутланен огына керт, лектешыс. Тунам чонемлан моткочак каньысырын чучын колтыш. Республикыштына йылме нерген закон пудырталтеш. Тыге лиймаште Билл Гейтсат титакан, шонен, тудлан серышым возаш шонымаш шочо. Россий мучко Windows-ым шаркалат, рушлашке кусарат, а моло калыкын буквашт тушто уке. Татар-влак Майкрософт компаний дене договорым ыштеныт да шканышт Windows-ын татар версийжым шындыктеныт. Мыланна тыгайжак огеш кўл. Ойыртемалтше вич букванам стандарт пакетышкышт шындат гынат, сита. Кеч палем: тиде серыш Билл Гейтс марте миен о геш шу…
- Туге гынат тудо мыняр мутланымашым луктын, серыш дене кылдалтше сюжетым мыняр телекомпаний ончыктен?!
- Тидыже тыгак. Серышым marisong.ru сайтыш вера‰дымекем, сутка гычак Россий мучко шўдє утла Интернет-сайт тудым шкеж дене савыктен. Газет-влак кокла гыч эн ончыч "Московский комсомолец" возен, вара - "Известия" ден "Финансовые известия". Пытартышышт тыгерак палемденыт: "Серышым Билл Гейтслан огыл, а Майкрософт компанийын Российысе представительствышкыже возаш кўлеш ыле". Ме тушкат колтенна. Но тудын директоржо ты ситуацийым шымлаш кўлеш манын ойлен. Тыгак нине вич буквам шындаш кум ий наре жап кая, тидлан кугу оксам луктын пыштыман манын палемден.
Тыгодымак весе-влак ялт мє‰гешла ойлат: тидлан оксат, жапат йєршешат шуко огеш кўл.
Серышым колтымо татым НТВ канал сниматлен да 8 мартыште ты сюжетым кече мучко кажне шагат еда ончыктен. Тиддеч изиш ончыч шкенан республикыштына савыктеныт. Марий Эл радио, Пульс-радио дене ойленыт, "12 регион" телекомпаний сюжетым сниматлен, тудым рушла да марла эфирлаштат ончыктеныт, республикысе газет-влак возеныт. Кодшо арняште 1-ше канал сниматлыш.
- Чыла тиде тылат молан кўлын?
- Проблема уло, тугеже тудым кунам-гынат решатлаш тў‰алаш кўлын. Нине вич буквалан кєра Интернет дене пайдаланыме годым чынже денак кугу нелылык шижалтеш. Кєн келшен толшо шрифтше уке, тудо марла возымаште нуным огеш уж. Адакшым южо шрифтше икте-весышт дене келшен огыт тол. Тидлан верчын Интернет дене пайдаланымышт годым самырык-шамыч марий йылмым кучылтмым чарнат. А тыге гын, нунын икшывышт марий йылмым йєршын палаш огыт тў‰ал да иктаж витле ий гыч марий йылмыжат эркын пыта. Тыге ынже лий, тыгайыш шуаш пуаш огыл манын, тиде нелылыкым пытараш кўлмым ончыкташ шоненам. Иктаж лу наре эн кумдан кучылталтше шрифтлашке вич букванам пурташ да пашажат чыла ыле. Шоналташ гын, 99 процент наре калыкше 5-6 шрифтым гына кучылтеш. Утларакше дизайным ыштыше-влак гына тылеч шукырак дене пайдаланат. Сандене є, ў, ‰, ї, і буква-влак лу тў‰ шрифтыште лийыт гын, тиде мыланна утыжденат сита ыле.
Ончыкыжым тиде серышым йот элласе журналист-влакат ужышт, шонем. Санденак marisong.ru сайтыш тудым англичан йылмыш кусарен савыктенна. Шукерте огыл Доминиканский Республика гыч палымем-влак йы‰гыртышт. "Молодец, тиде йодышым шукертак тарваташ кўлеш ыле",- маньыч. Тиде нелылыкым кора‰дымаште могай-гынат ошкыл садак лийшаш, шонем. Ме, марий-влак, моло калык деч мо дене ударак улына? Руш буква-влак улытыс, нуным автоматически шындат. А молан марий буква-шамыч лийшаш огытыл? Калыкна верч йєндымын чучеш. Тиде иктєрдымылыкым пытараш кўлеш. Ты шотышто мый мом кертам - ышташ тыршем.
Автор:
Любовь Камалетдинова
Источник:
Газета "Марий Эл" (Республика Марий Эл) от 19 марта 2008 года
