20.03.2008 18:07
Очередной VIII съезд марийского народа соберет делегатов и гостей из самых разных частей России и зарубежья.
Але марте кудо кундемла гыч делегат семын толшо лийын огыл, тений VIII Марий калык Погыныш тугай верла гычат е‰-влакым чумыраш кутырен келшыме. Тора кундемлаште марий-влакым кычалме йодышлан Марий Эл Республикын Т?выра, печать да национальность паша шотышто министерствыжын калык да конфессий кокласе кыл шотышто п?лкажын в?дыш? специалист-экспертше, Марий калык Погынлан ямдылалтме да тудым эртарыме шотышто оргкомитетын секретарьже Э.Чемышев (снимкыште) вуйын шога. Тудын мутшо почеш, посна кундемлаште шочмо калыкна гыч лекше е‰ым кычалме нерген газет ден радиошто увертарыме деч вара й?кым пуышо-влак лектыныт, увер, серыш-влак кечын гаяк пурен шогат. Марий Эл деч тораште илыше е‰ын тысе родо-тукымжо мемнан деке йы‰гырта, шке палымыж нерген увертара. Тыге тудын каласыме родыж дене кыл ышталтеш. Кызытеш шагал огыл марий е‰ым кычал мумо. Тачысе кечылан Казахстан (тушто 20 тўжем наре марий ила) дене кыл ышталтын. Шукерте огыл йы‰гыртеныт, толаш ямде улмышт нерген ойленыт. Украиныште (5 тўжем наре) марий-влак шке кок
лаштышт конференцийым эртараш палемденыт. Белоруссий денат ончыч нимогай кыл лийын огыл, кызыт ышталтеш.
"Чыла тиде пашам ме март мучаште иктешлаш шонена. Тунам єрдыж кундемлаште мыняр конференций эртыме нерген, мыняр уна толшаш - пале лиеш, - каласыш Эдуард Валерьевич да ты пашам шуктымо годым могай нелылык вашлиялтме нергенат ушештарыш. - Мемнан республикыште илыше ик ?дырамаш йы‰гыртен, тудо изажын Кемерово кундемыште илымыж нерген увертарен. Ме тусо тўрлє наций-влак дене пашам ыштыше министерствыш йы‰гыртенна, тыгай е‰ым кычал муаш йодынна. Но келшыше вашмутым колтен огытыл. Вара ме губернатор деке лектынна. Тудын гоч администраций пашае‰-влак палемдыме марий е‰ деке миеныт, мо-кузежым умылтареныт. Но тудо Погыныш толаш кєнымє олмеш шке нацийжымат шылтыме семын веле лийын. Мый тыгай е‰ым ом пале, Марий Элыште родемат уке манын увертарен. Тиде мемнан кєргыштына тачысе кечынат ала-могай лўдмаш улмо нерген ойла. Єрдыж кундемлаштат шочмо калыкна гыч лекше-влак икте-весе дене келшен, вашла полышкален илат. Волгоградыште да мойн посна марий ансамбль-влак улыт. Но тыгодымак ни мемнан республика д ене, ни тусо кучем дене кылышт уке. Сандене нунын илышышт нерген увер ок шокто.
Єрынрак илат, очыни. А вет чыла вереже огыл гынат, полшаш кумылан кугыжаныш вуйлатыше-влак улыт. Налаш, мутлан, Оренбург областьымак. Тыште ик тўжем утла марий ила. Тусо ик министерствын калык да религиозный организаций-влак кокласе кыл шотышто управленийжын начальникше В.Амелин кундемыштышт илыше моло калыкын чолгалыкшым поснак палемда. Якут-влак лу-колын веле илат гынат, посна ушемым ыштат, верысе кучем дек полышым йодын толыт, а марий-влак тўжем дене улыт гынат, шкешт нерген огыт шижтаре манын, єрынрак каласен ыле. Сандене чолгарак лийына гын, эшеат утларак паша ышталт кертеш ыле. Туге гынат ты кундемысе Бугуруслан районышто кылым муын кертме. Тушто марий диаспора уло".
Єрдыж кундемлаште диаспора шотыштат пашам ворандарен колташ к?лешлан шотлымо. Мордовийым ончалына гын, тушто верысе кучем гыч диаспора-влак дене пашам ыштен шогышо посна е‰-влак улыт, а мемнан дене кызытеш тыгай уке. Сандене ончыкыжым мыланнат тыгай сай примерым илышыш шы‰дараш кўлешлан шотлымо. Тыге єрдыж кундемлаште илыше марий-влак дене кыл утларак пе‰гыде лийын се‰а.
Э.Чемышев тидымат палемдыш: чолга марий-влакым кычалме паша чарнен огыл, сандене Челябинск, Кемерово, Иркутск, Ульяновск, Оренбург, Ростов, Самара, Саратов областьла, Красноярск край, Новосибирск гыч, эсогыл Германий, США гычат увер-влакым тыгак вучена. Йошкар-Олашке 42-32-66, 63-03-81 номеран телефон дене йы‰гыртыза.
Автор:
Э.Иманаев
Источник:
Газета "Марий Эл" (Республика Марий Эл) № 49, от 20 марта 2008 года